Вход Регистрация
О насБиблиотека
детям
Читателям Филиалы Информационные
ресурсы
Новости
и события
Методическая
копилка
Краеведение Контакты Гостевая
книга
ПЦПИ

Пякарскі Яўген Рыгоравіч.jpg  

   Пякарскі Яўген Рыгоравіч нарадзіўся 11чэрвеня 1911г. у в. Турна Камянецкага раёна Брэсцкай вобласці ў сялянскай сям’і. З успамінаў яго сястры Ганны Рыгораўны Малыхі ён рос паслухмяным і сціплым. Скончыў сем класаў агульнаадукацыйнай польскай школы.
   Яўген Пякарскі рана стаў на шлях рэвалюцыйнай барацьбы. З 1928 года ён належаў да ячэйкі Камуністычнага саюза моладзі Заходняй Беларусі ў вёсцы Блювінічы, потым уступіў у члены КПЗБ, быў выбраны членам райкама КПЗБ. Пякарскі вывешваў і захоўваў рэвалюцыйныя транспаранты, праводзіў партыйныя канферэнцыі і сходы на тэрыторыі дзейнасці Чарнаўчыцкага райкама КПЗБ.
   У 1931 годзе паліцыя арыштавала актывістаў Чарнаўчыцкага райкама КПЗБ. 21 сакавіка быў арыштаваны і Яўген Пякарскі. Цэлы год вялося следства. Яго  часта выклікалі на допыты. Колькі нечывалых пакут ён перанес! Цела юнака паласавалі нагайкамі. Усе самыя страшэнныя здзекі прымяняліся, але дэфензіва не вырвала з вуснаў змагара імёнаў сяброў па падполлі. На шалёным катаванні ён адказваў спяваннем “Інтэрнацыянала”.
   Пякарскі 1.jpgУважліва ўгледзьцеся ў твар гэтага чалавека. (на другім фота). Вочы яго сумныя, пранікнутыя болем за родную старонку. На здымку напісана: дата фатаграфавання – 21 сакавіка 1931 года. Выразна бачны адпячаткі пальцаў левай рукі, а на адваротным баку – правай. Далей значыцца: “Рост – 1 метр 66 сантыметраў, колер валасоў – бландзін, колер вачэй – блакітныя.”
   У час арышту Пякарскага жандармы знайшлі схаваныя ім чырвоныя сцягі і напісаныя яго рукой транспаранты. Ён быў пасаджаны разам з другімі аднадумцамі ў Брэсцкую турму.
   Справу Я. Р. Пякарскага  Брэсцкі іншагародні аддзел Пінскага акруговага суда разглядаў 10 сакавіка 1932 года. На яго пасяджэнні Пякарскі паведаміў свае анкетныя даныя: “Сын Рыгора і Соф’і, па нацыянальнасці – паляк, 19 гадоў, селянін, асабістай маёмасці не маю, бо зямлёй валодаюць бацькі, закончыў сем класаў агульнаадукацыйнай польскай школы, каталіцтва не прызнаю і не належу ні да якой рэлігіі”.
   У акце абвінавачвання ад 25 студзеня 1932 года Пякарскаму ставілася ў віну ўдзел з 1928 года ў рэвалюцыйнай дзейнасці і прыналежнасць да Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі. І таму ён быў асуджаны на чатыры гады цяжкага турэмнага зняволення.
   5 верасня 1932 года Пякарскі быў пераведзены з Брэсцкай турмы ў Седлецкую, а 10 чэрвеня 1933 года з Седлецкай ў Беластоцкую турму. Выйшаў на свабоду 2 жніўня 1935 года і яшчэ з большай актыўнасцю стаў займацца рэвалюцыйнай дзейнасцю.
   У 1939 годзе ўдзельнічаў у ваеннай аперацыі ў радах Чырвонай Арміі супраць Польшчы. Пасля ўваходжання Заходняй Беларусі ў склад БССР землякі выбралі Пякарскага дэпутатам Народнага Сходу Заходняй Беларусі, старшынёй Турнянскага валаснога камітэта.
   Нішто  так не пераконвае ў праўдзівасці гісторыі, як дакументальны матэрыял. Гісторыя захавала шмат яркіх старонак з жыцця і дзейнасці Я. Пякарскага. Надзвычай багатая яго біяграфія друкавалася на старонках раённай газеты “Ленінец” за 1978-1979 гг. А вось на старонках абласной газеты “Зара” 1 студзеня 1940 года надрукаваны артыкул самога Яўгена Пякарскага “Незабыўны год”, дзе ён пісаў: “…Сяляне ўзяліся за навуку, за будаўніцтва. У воласці працуе дзесяць вячэрніх школ для дарослых, у якіх яны ліквідуюць сваю непісьменнасць і малапісьменнасць. Амаль ва ўсіх вёсках адкрыты чырвоныя куткі, куды сяляне збіраюцца чытаць газеты, часопісы. У вёсках Чарнаўчыцы, Турна, Хмялёва, Дзяменічы адкрыты клубы. Нядаўна пачала працаваць бальніца. У 1940 г. мы мяркуем пабудаваць у васьмі весках сельскія магазіны, у трох – новыя школы.”
   Перад вайной Яўген Пякарскі працаваў старшынёй выканкома Прускаўскага сельскага Савета дэпутатаў працоўных.
   З першых дзён акупацыі раёна гітлераўскімі захопнікамі ўстанавіў сувязь з камуністамі, вёў падпольную работу, з’яўляўся членам Відамлянскай антыфашысцкай арганізацыі. Ён падтрымліваў сувязь з партызанамі, збіраў зброю, распаўсюджваў сярод насельніцтва  зводкі Савінфармбюро.
Летам 1942 г. пры выкананні баявога задання схоплены карнікамі і пасля жорсткіх катаванняў расстраляны ў Прускаўскім лесе 3 верасня 1942 года. Імем Пякарскага названа вуліца ў г. Каменец, у в. Турна адкрыты прысвечаны яму музей. Вучні Турнянскай школы пасадзілі 31 бярозку і назвалі алею яго імем. Роўна столькі гадоў пражыў Яўген Рыгоравіч Пякарскі.

Растуць у Турне бярозкі
Піянерыя вёскі,
каб уславіць вясну,
 пасадзілі бярозкі –
роўна трыццаць адну.
І прысвоілі імя
Змагара стараны.
Тут на вернасць Радзіме
Клятву далі яны:
-  Хай у кожнага дрэўца
Сок пунсуе, як кроў,
І ахоўвае сэрцы
Ад віхуры вятроў.
Моўчкі голавы людзі
Тут схіляюць штодзень
Песню край не забудзе,
 што не скончыў Яўген.
Ён ад куль не загінуў –
Сцяг трымае ў руках.
Як партыйнаму гімну
Жыць герою ў вяках.
                                    У. Яфімовіч

   У памяць аб патрыётах-падпольшчыках Пякарскім Я. і Кузько К. (в. Вугляны) была напісана “Песня аб Пякарскім і Кузько”. Аўтары яе  - былы партызан Уладзімір Іванавіч Яфімовіч і былая работніца раённай бальніцы Ларыса Скаскевіч. Вальс прызначаўся для выканання ў час рэгістрацыі шлюбу.

Песня о Пекарском и Кузько.jpgПесня о Пекарском и Кузько
Вальс молодоженов
Муз. Л. Скаскевич, слова В. Ефимовича
Встал над всей Каменетчиной
С именами гранит,
Он народную, вечную
Пам'ять свято хранит.
Припев:
Слава подвига яркого
Разнеслась широко –
Это песня Пекарского,
Это песня Кузько.
Вся земля здесь исхожена
Вечной юностью их –
Знать, не зря они прожили
Жизнь для счастья других.
Припев:
Мы порывы прекрасные
Вознесем высоко –
Эту песню Пекарского,
Эту песню Кузько.
Расцветает раздольное
Беловежье вокруг.
Края милого, вольного
Песня – верный наш друг.
Припев:
Под аккорды пущанские
Пусть летит далеко
Эта песня Пекарского
Эта песня Кузько!

   Ва ўрочышы «Прускаўскі лес», што за 2 км ад Камянца, на магіле расстраляных воінаў, актывістаў і мірных жыхароў у 1959 г. быў устаноўлены абеліск. У маі 1984 г. на гэтым месцы адбылося адкрыццё новага помніка – скульптуры воіна на фоне разгорнутага флага. Аўтарам кампазіцыі з’яўляецца беларускі скульптар Аляксандр Іванавіч Лышчык, ураджэнец Камянца.

Літаратура:
1.     Пекарский Евгений Григорьевич // Кто есть кто в Республике Беларусь.Мн.,2005.Т.1.С.230.   
2.     Яфімовіч, У. За свабоду роднага краю // Памяць : Камянецкі раён. Мн., 1997. С. 166-167.
3.     Яфімовіч, У. Патрыёт з Турны : да 70-годдзя ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР / Уладзімір Яфімовіч // Навіны Камянеччыны. 2009. 12 верасня.
4.     Лібяроўская, Т. Д. Яўген Рыгоравіч Пякарскі : даведка Дзяржархіву Брэсцкай вобласці аб яго рэвалюцыйнай дзейнасці ў перыяд буржуазна-памешчыцкай Польшчы / Т. Д. Лібяроўская, Г. В. Церабунь // Ленінец. 1978. 23 лютага. С. 4. Пачатак : 21 лютага.
5.     Яфімовіч, У. З “Інтэрнацыяналам” у сэрцы навекі / У. Яфімовіч // Ленінец. 1978. 11 сакавіка. С. 4. Пачатак: 21 лютага.
6.     Пякарскі, Е. Г. Незабываемы год / Е. Г. Пякарскі // Ленінец. 1978. 21 лютага. С. 4.
7.     Яфімовіч, У. Алея імя героя Пякарскага / Уладзімір Яфімовіч // Ленінец. 1978. 9 мая. С. 4.
8.     Яфімовіч, У. Растуць у Турне бярозкі : верш / У. Яфімовіч // Ленінец. 1978. 9 мая. С. 4.
9.     Ефимович, В. Вальс молодоженов : песня о Пекарском и Кузько / сл. В. Ефимовича, муз. Л. Скаскевич // Ленінец. 1980. 20 сакавіка. С. 3.
10.   Бакун, С. Вечна жывыя : адкрыццё помніка героям-землякам у Прускаўскім лесе / С. Бакун // Ленінец. 1984. 17 мая. С. 2.
11.    Пилипчук, П. Прикосновение к подвигу / П. Пилипчук // Заря. 1978.
 

© 2011. Каменецкая центральная районная библиотека им.В.М. Игнатовского