Вход Регистрация
О насБиблиотека
детям
Читателям Филиалы Информационные
ресурсы
Новости
и события
Методическая
копилка
Краеведение Контакты Гостевая
книга
ПЦПИ

   фогель.jpgЗыгмунд Фогель нарадзіўся 15 чэрвеня 1764 года ў Воўчыне (цяпер в. Воўчын Камянецкага раёна Брэсцкай вобласці) ў сям'і кухмістра князя Фрэдэрыка Міхала Чартарыйскага, канцлера ВКЛ. Рана страціў бацькоў, таму апекуном юнака стаў князь Чартарыйскі, які заняўся яго адукацыяй.
   Па пратэкцыі графа Станіслава Косткі Патоцкага Зыгмунд Фогель у 1780 годзе быў прыняты ў Каралеўскую школу жывапісу ў Варшаве. Падчас вучобы на яго аказала моцны ўплыў творчасць майстра гарадскога пейзажу, мастака Бернарда Беллота. З. Фогель вядомы таксама як Пташак (Ptaszek), таму што прозвішча перакладаецца з нямецкай мовы як “птушка”. Пад уплывам Белотта асноўнай тэмай яго работ стала выява архітэктурных збудаванняў, гарадскіх відаў і пейзажаў.
   Уласную творчасць пачаў з копій прац Каналетта, якія яму замовіў Міхал Ежы Мнішак, але затым пачаў пісаць свае ўласныя малюнкі будынкаў і вуліц Варшавы. Пры стварэнні сваіх палотнаў Фогель амаль не карыстаўся алейнымі фарбамі, працуючы акварэллю, тушшу і алоўкам. Пасля многіх гадоў гэтая працы, пад уплывам надвор'я, страцілі свой колер і набылі шэра-карычневыя колеры.
   У 1787 годзе маладым мастаком зацікавіўся кароль Рэчы Паспалітай Станіслаў Аўгуст Панятоўскі, таксама ўраджэнец Воўчына. Перад ад'ездам у Канеў на сустрэчу з расійскай імператрыцай Кацярынай II Панятоўскі наведаў мастака ў майстэрні. Ён паабяцаў Зыгмунду фінансавую падтрымку для вывучэння мовы і асабісты патранаж.
    Пры каралі Станіславе Панятоўскім вялікая колькасць мастакоў атрымала пры двары падтрымку і разуменне, а частка каралеўскага палаца была аддадзена пад мастацкія майстэрні. Менавіта ў другой палове 18 стагоддзя, ў гады кіравання апошняга караля Польшчы, былі закладзены асновы нацыянальнага мастацтва гэтай краіны, з'явіліся майстры, якія звярнулі ўвагу на гістарычную і культурную своеасаблівасць сваёй Радзімы.
   фогель3.jpgЗ 1787 года па заданні караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага, Зыгмунд Фогель здзейсніў шэраг паездак па краіне, збіраючы гістарычныя звесткі і выконваючы замалёўкі руін замкаў, відаў гарадоў, палацаў і жылых дамоў. За час гэтых паездак мастак падрыхтаваў альбом з 63 акварэляў і малюнкаў.
   Станіслав Аўгуст быў вельмі ўраджаны Гданьскам, таму ён паслаў туды свайго пратэжэ ў 1788 годзе. З акварэлі выжылі толькі дзве, але было шмат, пра што сведчаць алоўкавыя накіды ў нататніку Фогеля, які правёў амаль два гады ў Гданьску. фогель2.jpg
   У наступныя гады ён шмат ездзіў па краіне, малюючы розныя тыпы замкаў, гарадоў. Першы цыкл гэтых акварэляў быў замоўлены Станіславам Косткай Патоцкім для новай летняй рэзідэнцыі. Малюнкі і акварэлі Фогеля ў параўнанні з краявідамі многіх яго мастакоў-сучаснікаў выглядалі вялікім эксперыментам, а замалёўкі родных гарадоў і мястэчак, пазбаўленыя паказной рамантычнасці - крок да рэалістычнага жывапісу.
   Творы Фогеля - своеасаблівы каталог архітэктурных і памятных месцаў Беларусі, Польшчы, Украіны і Літвы, бо па перавазе карціны гэтага жывапісца адлюстроўваюць пейзажы і ландшафты родных зямель - гэта замкі, палацы, жылыя кварталы Варшавы, Кракава, Гданьска, Седльцэ, Вільні, Казімежа, а таксама шэрагу малых гарадоў.
   У 1808-1826 г. Фогель працаваў настаўнікам малявання ў Варшаўскім ліцэі, жыў у Палацы Красіньскіх на Кракаўскім прадмесці Варшавы побач з Варшаўскім універсітэтам і Акадэміяй мастацтваў.
фогель1.jpgКарыстаючыся папулярнасцю і будучы земляком, быў набліжаны да караля Панятоўскага. Наведваў арганізаваныя каралём штотыднёвыя чацвярговыя абеды сталічных інтэлектуалаў.
   З 1817 г. узначаліў кафедру перспектывы на факультэце выяўленчых мастацтваў Варшаўскага ўніверсітэта. У 1818 г. ён стаў кавалерам ордэна Святога Станіслава IV ступені. Застаўшуюся часту жыцця пражыў у Варшаве.
   Памёр Зыгмунд Фогель у 1826 годзе. Пахаваны на лютэранскіх могілках ля Евангельска-Аугсбургскай царквы ў Варшаве (аллея 26, № 6).
   У цяперашні час напісаныя ім карціны валодаюць не толькі мастацкай, але і вялікай дакументальна-гістарычнай каштоўнасцю.


ЛІТАРАТУРА:

1. Садко, Л. М. Ведуты Польши, Беларуси, Литвы в творчестве З. Фогеля (Пташека) / Л. М. Садко // Брестчина и соседи : сборник научных трудов. Брест, 2018. – С. 61–64.
2. Садко, А.  Зигмунт Фогель: пересекая границы. Беларусь, Польша, Литва в творчестве великого уроженца Каменетчины / Л. М. Садко // Духовно-нравственные концепты русской словесности в современной языковой, культурной и образовательной практике Российско-Белорусско-Украинского пограничья : международная научная конференция, г. Новозыбков, Брянская область, 25—26 октября 2016 г. / [редколлегия: С. Н. Стародубец (председатель), В. Н. Пустовойтов]. — Новозыбков, 2016. — С. 407―412
3. Vogel Zygmunt // Nowa encyklopedia powszechna PWN : w 8 t. Wyd. 2-e,poszerzone i zmienione. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN,
2004.Т.8.S.462.
4. Vogel Zygmunt // Encyklopedia PWN w trzech tomach. Warszawa : Wyd-wo Naukowe PWN, 1999. Т. 3. S. 701.
5. Sroczyńska, K. Zygmunt Vogel. Rysownik gabinetowy Stanisława Augusta/ Krystyna Sroczyńska ; Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. – Wrocław [i in.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969. – 245,[2]s.,[200]s.tabl.,[1]k.tabl.:il.
6. Suchodolsci, B. Dzieje kultury polskiej / Bogdan Suchodolsci. – Wyd. II zmienione i rozszerzone. – Warszawa : Wyd-wo Interpress, 1987. – Из содерж.: Zygmunt Vogel. С. 180, 240–243.
7. Dobrowolski, T. Sztuka polska : od czasow najdawniejszych do ostatnich /Tadeusz Dobrowolski. – Krakow : Wydawnictwo Literackie, 1974. – 769,[1] s. – Из содерж.: Zygmunt Vogel. С. 508, 518.


                    



© 2011. Каменецкая центральная районная библиотека им.В.М. Игнатовского